ระบบไฟฟ้าในอาคารเป็นหนึ่งในระบบสำคัญที่ต้องได้รับการออกแบบและติดตั้งอย่างถูกต้อง เพื่อความปลอดภัยและประสิทธิภาพในการใช้งาน สำหรับผู้ที่อยู่ในวงการวิศวกรรมไฟฟ้า ช่างไฟฟ้า หรือแม้แต่ผู้จัดการโครงการ ก็ควรทำความเข้าใจในส่วนประกอบหลักของระบบไฟฟ้าอย่างละเอียด โดยเฉพาะเรื่องของ ตู้ MDB กับ DB ที่เป็นหัวใจสำคัญของการจ่ายและควบคุมไฟฟ้าในอาคาร
MDB คืออะไร สำคัญในระบบจ่ายไฟหลักของอาคารอย่างไร
คำว่า MDB ย่อมาจาก Main Distribution Board หรือที่เรียกกันทั่วไปว่า “ตู้เมนจ่ายไฟหลัก” เป็นตู้ที่ทำหน้าที่เป็นศูนย์กลางรับไฟฟ้าหลักเข้าสู่ระบบไฟฟ้าของอาคาร
โดยทั่วไปตู้ MDB จะอยู่ที่จุดรับไฟหลัก เช่น ห้องเมนไฟ หรือบริเวณที่ไฟฟ้าเข้ามาจากแหล่งจ่ายไฟหลัก เช่น หม้อแปลงไฟฟ้า หรือไฟฟ้าจากการไฟฟ้าแห่งประเทศไทย (กฟภ.) ตู้ MDB มีหน้าที่รวบรวมไฟฟ้าจากแหล่งจ่ายนี้ แล้วกระจายไฟฟ้าไปยังวงจรย่อยหรือตู้ DB ในส่วนต่าง ๆ ของอาคาร
ตู้ MDB ทำหน้าที่อะไรบ้าง
1. รับไฟฟ้าหลักเข้าสู่ระบบ
ตู้ MDB จะรับไฟฟ้ามาจากแหล่งจ่ายไฟหลัก เช่น หม้อแปลงไฟฟ้า หรือสายไฟหลักจากการไฟฟ้า ผ่านสายไฟขนาดใหญ่และเบรกเกอร์หลักที่มีความสามารถรับกระแสไฟสูง เพื่อป้องกันและควบคุมการไหลของไฟฟ้าตั้งแต่ต้นทาง
2. กระจายไฟฟ้าไปยังตู้ย่อย (DB) และโหลดต่าง ๆ
หลังจากรับไฟหลักแล้ว ตู้ MDB จะทำหน้าที่กระจายไฟฟ้าไปยังตู้ Distribution Board (DB) ย่อย ๆ หลายตู้ในอาคาร โดยแต่ละตู้ DB จะควบคุมวงจรไฟฟ้าในส่วนย่อย ๆ เช่น ห้องพัก หรือโซนงานต่าง ๆ
3. ควบคุมและป้องกันระบบไฟฟ้าหลัก
ตู้ MDB จะติดตั้งอุปกรณ์ป้องกัน เช่น เบรกเกอร์หลัก (Main Circuit Breaker) และอุปกรณ์ตรวจจับข้อผิดพลาดทางไฟฟ้า (Protective Devices) เพื่อป้องกันการลัดวงจร ไฟฟ้าเกิน (Overload) หรือไฟตก ซึ่งช่วยเพิ่มความปลอดภัยให้กับระบบไฟฟ้าทั้งหมด
4. รองรับการตรวจสอบและบำรุงรักษา
ตู้ MDB มักติดตั้งมิเตอร์วัดและอุปกรณ์ตรวจสอบสถานะการใช้งานไฟฟ้า เช่น มิเตอร์วัดแรงดัน กระแสไฟ และพลังงานไฟฟ้า เพื่อช่วยให้เจ้าหน้าที่หรือวิศวกรสามารถตรวจสอบประสิทธิภาพและแก้ไขปัญหาได้อย่างรวดเร็วและมีประสิทธิภาพ
5. เพิ่มความยืดหยุ่นในการบริหารจัดการระบบไฟฟ้า
การใช้ตู้ MDB ช่วยให้ระบบไฟฟ้าในอาคารสามารถบริหารจัดการแบบเป็นระบบ แยกส่วนการควบคุมไฟฟ้าอย่างชัดเจนและสะดวกต่อการปรับปรุงหรือขยายระบบในอนาคต
ตู้ DB คืออะไร ทำหน้าที่อะไรบ้าง
ตู้ DB คืออุปกรณ์ไฟฟ้าที่ใช้ควบคุมและกระจายพลังงานไฟฟ้าในระดับย่อยจาก ตู้ MDB ไปยังแต่ละพื้นที่หรือวงจรภายในอาคาร เช่น ห้องประชุม ห้องพักอาศัย โซนสำนักงาน หรืออุปกรณ์เฉพาะอย่างเครื่องปรับอากาศ ปลั๊กไฟ และระบบแสงสว่างหน้าที่หลักของตู้ DB คือการแยกโหลดไฟฟ้าออกเป็นวงจรย่อย และควบคุมการจ่ายไฟในแต่ละวงจรอย่างเป็นระบบ โดยภายในตู้จะติดตั้งเบรกเกอร์ย่อย (MCB – Miniature Circuit Breaker) ที่สามารถตัดไฟเฉพาะวงจรได้ในกรณีที่เกิดปัญหา เช่น ไฟฟ้าลัดวงจรหรือโหลดเกิน ซึ่งช่วยลดความเสี่ยงและจำกัดความเสียหายเฉพาะจุด ไม่กระทบกับระบบไฟฟ้าทั้งอาคาร
ตู้ DB มีบทบาทสำคัญอย่างไร
- ควบคุมไฟเฉพาะพื้นที่ได้อย่างเป็นระบบ การใช้ตู้ DB ทำให้สามารถควบคุมวงจรไฟฟ้าแต่ละโซนได้อย่างแยกส่วน เช่น หากเกิดปัญหาที่ปลั๊กในห้องประชุม ก็สามารถปิดวงจรเฉพาะส่วนนั้นได้ทันที โดยไม่รบกวนการทำงานของพื้นที่อื่น
- เพิ่มความปลอดภัยให้กับผู้ใช้งาน เบรกเกอร์ย่อยในตู้ DB จะทำหน้าที่ตัดวงจรโดยอัตโนมัติเมื่อเกิดความผิดปกติ เช่น ไฟฟ้าช็อต หรือการใช้ไฟเกิน ช่วยลดความเสี่ยงจากอัคคีภัยและอันตรายต่อชีวิต
- รองรับการดูแลและบำรุงรักษาได้ง่าย เมื่อต้องการบำรุงรักษา ตรวจสอบ หรือเปลี่ยนอุปกรณ์ไฟฟ้าในบางจุด ไม่จำเป็นต้องปิดไฟทั้งอาคาร สามารถจัดการเฉพาะวงจรที่ต้องการได้ทันที
- ออกแบบระบบไฟฟ้าได้อย่างยืดหยุ่นและขยายง่ายในอนาคต การแยกวงจรผ่านตู้ DB ทำให้สามารถเพิ่มอุปกรณ์หรือปรับปรุงระบบไฟในพื้นที่เฉพาะได้โดยไม่ต้องยุ่งกับระบบหลัก ช่วยให้การขยายหรือปรับเปลี่ยนระบบไฟฟ้าในอนาคตทำได้ง่ายขึ้น
ตู้ MDB กับ DB ทำงานต่างกันอย่างไร
ตู้ MDB กับ ตู้ DB ต่างมีบทบาทสำคัญในระบบไฟฟ้าอาคาร แต่ทำหน้าที่คนละช่วงของการจ่ายไฟ โดยตู้ MDB จ่ายไฟฟ้าหลักที่รับกระแสไฟจากหม้อแปลงหรือแหล่งจ่ายไฟของการไฟฟ้า แล้วกระจายไฟต่อไปยังตู้ย่อยหรือโหลดหลัก ส่วนตู้ DB จะรับไฟจากตู้ MDB อีกทอดหนึ่ง ทำหน้าที่ควบคุมและป้องกันวงจรย่อยในพื้นที่ใช้งานเฉพาะ
ตัวอย่างการใช้งานในอาคารจริง
- อาคารสำนักงาน อาคารสำนักงานหลายชั้นจะมีตู้ MDB หนึ่งหรือสองตู้ตั้งไว้ที่ชั้นล่างเพื่อรับไฟจากหม้อแปลงไฟฟ้า หลังจากนั้นจะกระจายไฟฟ้าไปยังตู้ DB ที่แต่ละชั้น หรือแต่ละโซน เพื่อควบคุมไฟในแต่ละพื้นที่ เช่น ห้องประชุม ห้องทำงาน หรือห้องเซิร์ฟเวอร์
- โรงงานอุตสาหกรรม โรงงานที่มีเครื่องจักรหลายจุดต้องการไฟฟ้ากระแสสูง จะติดตั้งตู้ MDB หลายชุดสำหรับแต่ละโซนใหญ่ ๆ พร้อมกับตู้ DB ย่อยเพื่อควบคุมเครื่องจักรหรือระบบแสงสว่างในแต่ละพื้นที่ เพื่อความปลอดภัยและความสะดวกในการบำรุงรักษา
ข้อควรระวังในการติดตั้งตู้ MDB กับ DB
การติดตั้งตู้ MDB กับ DB เป็นขั้นตอนสำคัญที่มีผลต่อความปลอดภัยและประสิทธิภาพของระบบไฟฟ้าภายในอาคาร จึงควรใส่ใจรายละเอียดตั้งแต่ขั้นตอนออกแบบไปจนถึงการติดตั้ง ดังนี้
1. เลือกตำแหน่งติดตั้งให้เหมาะสม
ตู้ MDB กับ DB ควรติดตั้งในพื้นที่ที่แห้ง เย็น และระบายอากาศได้ดี หลีกเลี่ยงจุดอับชื้นหรือใกล้แหล่งน้ำ เช่น ห้องน้ำหรือพื้นที่ล้างอุปกรณ์ อีกทั้งต้องเว้นพื้นที่ว่างรอบตู้เพื่อให้ช่างสามารถเข้าถึงได้ง่ายในกรณีตรวจสอบหรือต้องซ่อมบำรุง
2. โครงสร้างของตู้ต้องได้มาตรฐาน
วัสดุตู้ควรมีความแข็งแรง ทนความร้อน และกันไฟได้ดี ภายในต้องมีฉนวนป้องกันไฟฟ้ารั่ว และหากติดตั้งในพื้นที่ภายนอกหรือเสี่ยงเปียกชื้น ควรเลือกตู้ที่มีระดับการป้องกัน IP (Ingress Protection) เหมาะสม เช่น IP44 หรือสูงกว่า
3. ระบบป้องกันไฟฟ้าต้องครบถ้วน
ภายในตู้ควรมีการติดตั้งเบรกเกอร์หลัก อุปกรณ์ป้องกันไฟกระชาก และเซอร์กิตเบรกเกอร์ย่อยในแต่ละวงจร เพื่อควบคุมและตัดไฟอัตโนมัติหากเกิดไฟฟ้าลัดวงจรหรือโหลดเกิน ซึ่งเป็นการลดความเสี่ยงทั้งในแง่ชีวิตและทรัพย์สิน
4. ทำฉลากกำกับวงจรให้ชัดเจน
วงจรไฟฟ้าภายในตู้ควรมีการติดฉลากกำกับอย่างชัดเจน ว่าแต่ละเบรกเกอร์ควบคุมส่วนใดของอาคาร เช่น แสงสว่าง ปลั๊ก หรือเครื่องปรับอากาศ เพื่อให้ง่ายต่อการตรวจสอบและตัดไฟเฉพาะจุดเมื่อต้องซ่อมบำรุงหรือปรับปรุงระบบ
5. ติดตั้งโดยช่างไฟหรือวิศวกรที่มีใบอนุญาต
การติดตั้งควรดำเนินการโดยผู้เชี่ยวชาญด้านระบบไฟฟ้าและได้รับใบอนุญาตประกอบวิชาชีพ เพื่อให้แน่ใจว่างานเป็นไปตามมาตรฐานความปลอดภัย ลดความเสี่ยงจากการติดตั้งผิดพลาด และยังช่วยให้ผ่านการตรวจรับรองจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้องได้ง่ายขึ้น
สรุป
การเข้าใจความแตกต่างและหน้าที่ของตู้ MDB กับ DB เป็นเรื่องสำคัญสำหรับการออกแบบและติดตั้งระบบไฟฟ้าในอาคาร ไม่ว่าจะเป็นอาคารขนาดเล็กหรือขนาดใหญ่ การวางระบบไฟฟ้าที่ถูกต้องและเหมาะสม จะช่วยเพิ่มความปลอดภัย ลดความเสี่ยงจากไฟฟ้าลัดวงจร และเพิ่มความสะดวกในการดูแลรักษาระบบไฟฟ้าในระยะยาว
หากต้องการผู้เชี่ยวชาญที่เข้าใจทั้งระบบและมาตรฐานอาคารเชิงพาณิชย์หรือระดับโรงงาน Q-CHANG For Business พร้อมดูแลระบบไฟฟ้าทั้งหมด ผ่านทีมช่างมืออาชีพที่มีหนังสือรับรองความรู้ความสามารถโดยกรมพัฒนาฝีมือแรงงาน ไปจนถึงบริการบำรุงรักษารายปีแบบครบวงจร สำหรับธุรกิจที่มีหลายสาขาหรือองค์กรที่ต้องการความมั่นใจในงานระบบ ทีม Q-CHANG พร้อมดูแลทุกจุดด้วยมาตรฐานเดียวกันทั่วประเทศ
Contact
LINE OA : @qchangforbusiness หรือคลิก https://lin.ee/RZPKb1u
Website : https://biz.q-chang.com
Tel : 02-821-6545
